Tagi:

Potrójny smuty rekord – ujemne oprocentowanie lokat

Kwota jaką Polacy trzymają w bankach jest najwyższa w historii – przekroczyła już 1 bilion zł. Z najnowszych danych NBP wynika jednak, że odsetki jakie wypłacają nam banki od tych pieniędzy są rekordowo niskie. W ciągu roku spadły z 2 mld zł do 0,9 mld zł. Co gorsza, w przyszłości będą jeszcze niższe, gdyż średnie oprocentowanie lokat założonych w marcu spadło do najniższego poziomu w historii – wyniosło 0,2%. Kolejna zła wiadomość jest taka, że rzeczywiste oprocentowanie lokat jest głęboko ujemne. Według GUS ceny w kwietniu były w Polsce aż o 4,3% wyższe niż przed rokiem. Z wyliczeń Expandera wynika, że po uwzględnieniu podatku i inflacji, realne oprocentowanie lokat zakończonych w kwietniu wyniosło rekordowe
-3,4%. Odkąd są dostępne dane NBP na temat oprocentowania (2004 r.), jeszcze nigdy nie straciliśmy tak wiele na trzymaniu pieniędzy na lokacie bankowej.

Najniższe odsetki w historii
Co miesiąc banki wypłacają Polakom odsetki od kończących się lokat i oszczędności zgromadzonych na kontach oszczędnościowych. Według danych NBP w marcu takie odsetki wyniosły 0,92 mld zł, a więc były najniższe odkąd są publikowane takie dane, czyli od grudnia 1996 r. Dla porównania jeszcze rok temu było to 2 mld zł. Jest to jeszcze bardziej smutne jeśli uwzględnimy, że w bankach z roku na rok mamy coraz więcej pieniędzy. W lutym i marcu, po raz pierwszy w historii, nasze bankowe oszczędności były wyższe niż 1 bilion złotych. Do banków wpłacamy więc coraz więcej pieniędzy, a i tak wypłacają nam coraz mniej odsetek.


Najniższe w historii oprocentowanie nowych lokat
Niestety wiele wskazuje na to, że odsetki wypłacane nam przez banki w kolejnych miesiącach będą jeszcze niższe. Stanie się tak z dwóch powodów. Po pierwsze coraz mniej pieniędzy trzymamy na lokatach (rekordowe oszczędności w bankach wynikają głównie w wpłat na nieoprocentowane konta).
Łączna wartość lokat w złotych w marcu wyniosła 148 mld zł, podczas gdy przed rokiem było to 241 mld zł. Dodatkowo oprocentowanie lokat spada. Według najnowszych danych NBP średnie oprocentowanie lokat założonych w marcu wyniosło zaledwie 0,2%, a więc było najniższe w historii. Gdy te lokaty będą się kończyły, to wypłacane od nich odsetki będą śmiesznie niskie.


Rekordowo niskie oprocentowanie realne
Według GUS od kwietnia 2020 r. do kwietnia 2021 r. ceny w Polsce wzrosły aż o 4,3%. Tymczasem oprocentowanie lokat zakładanych przed rokiem wynosiło średnio 0,93%. Jeśli uwzględnimy wzrost cen oraz podatek od odsetek, to okaże się, że realne oprocentowanie takich lokat było mocno ujemne i wyniosło -3,4%. Odkąd są dostępne dane NBP na temat oprocentowanie lokat, czyli od 2004 r. jeszcze nigdy trzymanie pieniędzy na lokacie nie przyniosło tak głębokiej straty. Dotychczasowy rekord (-3,17%) odnotowaliśmy w przypadku lokat zakończonych w marcu 2020 r. kiedy inflacja wynosiła aż 4,6%, a oprocentowanie nominalne 1,59%.

Jarosław Sadowski
Główny analityk Expander Advisors

W ciągu 4 miesięcy Polacy wpłacili do banków 37 mld zł

W styczniu 2018 roku nasze oszczędności w bankach rosły najwolniej od 14 lat. Ich roczny wzrost wyniósł niecałe 3%. Najnowsze dane NBP pokazują, że sytuacja uległa zdecydowanej zmianie. Z wyliczeń Expandera wynika, że na koniec stycznia Polacy mieli w bankach kwotę o prawie 11% wyższą niż przed rokiem. Planowane rozszerzenie programu Rodzina 500+ na pierwsze dziecko może sprawić, że te oszczędności będą rosły jeszcze szybciej. To niestety prawdopodobnie sprawi, że spadnie oprocentowanie lokat.

Przed rokiem obserwowaliśmy niespotykane od lat 2003-2005 spowolnienie wzrostu oszczędności gospodarstw domowych w bankach. Łączna ulokowana tam kwota rosła tylko o niecałe 3%, a na lokatach obserwowaliśmy wręcz spadek o prawie 24 mld zł (-9% r/r). Sytuacja zaczęła się zmieniać w październiku 2018 r. Od tego czasu do końca stycznia wpłaciliśmy do banków aż 37,7 mld zł. Wiele wskazuje na to, że takie napływy szybko się nie skończą. Zarabiamy coraz więcej. Ponadto od lipca ma ruszyć rozszerzenie programu Rodzina 500+ na pierwsze dziecko. To sprawi, że na konta rodziców trafi dodatkowe 20 mld zł rocznie. Część z tych pieniędzy zapewne odłożymy na przyszłość.


Oprocentowanie lokat będzie spadało
Pod koniec ubiegłego roku oprocentowanie lokat wzrosło. W grudniu wyniosło średnio 1,83%, podczas gdy jeszcze w październiku było to 1,61%. Za ten wzrost w dużej mierze odpowiadały jednak dwa banki – Getin Bank i Idea Bank. Problemy związane z płynnością zmusiły je do oferowania oprocentowania wynoszącego nawet 3,9% w skali roku. Sytuacja tych banków uległa jednak poprawie i oferowane przez nie stawki spadają. Obecnie dla nowych środków jest to 3,2%-3,4%, a w kolejnych miesiąca będą zapewne jeszcze niższe. Niestety spadki oprocentowania zobaczymy też w innych bankach. Wartość wypłaconych przez nie kredytów już teraz jest istotnie mniejsza niż saldo depozytów. Jeśli napływy oszczędności jeszcze przyspieszą i nie podąży za tym analogiczny wzrost wartości wypłacanych kredytów, to bankom nie będzie opłacało się oferować nam takiego oprocentowania jak obecnie.

Jak uzyskać atrakcyjne odsetki
Aż 62% oszczędności jakie mamy w bankach jest ulokowane na rachunkach, z których duża część w ogólne nie jest oprocentowana. Czasami wystarczy więc przenieść pieniądze na lokatę lub konto oszczędnościowe. Bardzo dobrym sposobem na atrakcyjne odsetki jest też przenoszenie pieniędzy między bankami. Banki często przygotowują bowiem oferty z wysokim oprocentowaniem, ale mogą z nich skorzystać albo tylko nowi klienci, albo tylko ci, którzy wpłacą nowe środki. Gdy lokata w jednym banku się skończy, to warto przenieść pieniądze do innego. Ten potraktuje jak nowe środki i zaoferuje podwyższone oprocentowanie.

Innym sposobem na atrakcyjne odsetki są obligacje rodzinne. Są to obligacje emitowane przez państwo, w które mogą zainwestować jedynie osoby otrzymujące świadczenie w ramach programu Rodzina 500+. Oprocentowanie w pierwszym roku wynosi 3,2% dla obligacji 12-tetniej i 2,8% dla 6-letniej. W kolejnych latach będzie ono uzależnione od inflacji. Warto dodać, że pieniądze można z nich wypłacić przed terminem, ale wiąże się to z opłatą w wysokości 2%. Można w nich ulokować tylko taką kwotę jaką otrzymaliśmy w ramach 500+. Jeśli ktoś ma dwójkę dzieci i przeciętne dochody, to rocznie może tam więc wpłacić 6000 zł, a gdy program obejmie też pierwsze dziecko, to 12 000 zł. Wpłat nie trzeba jednak dokonywać co miesiąc. Można np. raz w roku wpłacić 6000 zł, bo niewykorzystany limit nie przepada. Warto pamiętać o tym rozwiązaniu, gdy banki obniżą oprocentowanie lokat.

Jarosław Sadowski
Główny analityk Expander Advisors